Υπάρχουν ασθένειες που είναι δύσκολες και απαιτούν χρονοβόρα θεραπεία. Υπάρχουν άλλες που προκύπτουν ξαφνικά και έχουν μεγάλη σφοδρότητα και υπάρχουν και εκείνες που είναι ανίατες και για να τις παρατείνεις ή να βρεις τρόπο να ζήσεις καλά μαζί τους, οφείλεις να διατηρήσεις υψηλά το ηθικό σου και διατηρήσεις ακμαία την ψυχολογία σου. Καμία ασθένεια δεν είναι εύκολη για έναν ασθενή και για να εξελιχθεί ομαλά και να επιτύχουμε ίαση ή καλή ποιότητα ζωής μαζί της, δεν φτάνει να έχουμε μόνο γερό ανοσοποιητικό σύστημα, ικανούς ειδικούς υγείας και σύγχρονα σκευάσματα αλλά και θετική διάθεση, θέληση για τη ζωή, φροντισμένο περιβάλλον, ομορφιά και γαλήνη.
Όσο δύσκολο είναι για τον ασθενή να ζήσει την ασθένειά του, άλλο τόσο δύσκολο είναι και για τους οικείους του να αντιμετωπίσουν αυτήν την κατάσταση και να μπορούν να σταθούν, όπως πρέπει και θα ήθελαν, κοντά στον άνθρωπό τους που υποφέρει.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν μια ασθένεια απαιτητική, χρονοβόρα ή ανίατη, βιώνουν έντονα και δύσκολα συναισθήματα. Η ψυχολογία τους έχει πολλές μεταπτώσεις. Συχνά δεν ελέγχουν τι νιώθουν. Έτσι, μπορεί κάποια στιγμή να τους κυριεύσει ο φόβος ή ο θυμός. Να νιώσουν μνησικακία για τους γύρω τους και μεγάλο εκνευρισμό. Να βυθιστούν στην απογοήτευση ή τη θλίψη. Να περάσουν στην άρνηση για ζωή, να νιώσουν συναισθηματικό κενό και ανικανότητα και να μεταβούν, στη συνέχεια, στην αποδοχή μιας κατάστασης, στην ανακούφιση, τη δύναμη, το πείσμα ή ακόμη και την ελπίδα.
Όλη αυτή η κατάσταση είναι απόλυτα φυσιολογική και για τον κάθε ασθενή έχει μια διαφορετική πορεία εξέλιξης. Στην αρχή, φυσικά, τα συναισθήματα είναι πιο έντονα και εκφράζονται με μεγαλύτερη δυναμική. Στην πορεία, καθώς ο ασθενής μαθαίνει τη νέα τάξη των πραγμάτων, τα συναισθήματα του είναι πιο ήπια και τα ελέγχει καλύτερα. Τι μπορεί να προκαλέσει όλο αυτό το κύμα συναισθημάτων και τις ανεξέλεγκτες μεταπτώσεις ή τις απότομες αλλαγές στα συναισθήματα;
Αρχικά, το άγνωστο. Ο ασθενής βρίσκεται μπροστά σε μια κατάσταση που δεν την αναγνωρίζει. Τρομάζει με την έλευσή της γιατί δεν ξέρει καν τη δύναμή της ή την παρεμβατικότητά της. Είναι σαν να τον τοποθετούν σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και του παίρνει ώρα να ξεχωρίσει πράγματα μέσα στο σκοτάδι και να νιώσει άνετα στον χώρο. Επίσης, ο σωματικός πόνος δημιουργεί πρωτόγνωρα συναισθήματα. Οι άνθρωποι που πονούν έντονα χάνουν την αυτοκυριαρχία τους, μεταμορφώνονται, λειτουργούν περισσότερο με τα ένστικτα, παρά με τη λογική τους.
Πολλοί ασθενείς, επίσης, στενοχωριούνται ότι γίνονται βάρος στους οικείος τους και τρομάζουν που χάνουν την ανεξαρτησία τους. Τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα στις περιπτώσεις ανθρώπων που ανέκαθεν είχαν δύσκολες σχέσεις με τους γύρω τους. Εκεί, παρατηρούμε έντονη την ανάγκη της απομόνωσης, την απόγνωση, τη μοναξιά και τον φόβο του θανάτου.
Ο τρόπος με τον οποίο κάποιος διαχειρίζεται τα συναισθήματά του και αντιμετωπίζει τη ζωή και τις δυσκολίες της διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και εξαρτάται από την προσωπικότητά του, τις εμπειρίες και τις σχέσεις που είχε στη ζωή του.
Το πρώτο, λοιπόν, που πρέπει να κάνουμε φροντίζοντας έναν ασθενή είναι να αξιολογήσουμε τον χαρακτήρα του και να δούμε αν τα καταφέρνει συναισθηματικά ή βάλλεται τόσο πολύ από την κακή ψυχολογία του, που του είναι δύσκολο να παίρνει σωστές αποφάσεις και αδύνατον να επικοινωνήσει φυσιολογικά με τους γύρω του.
Για να συμβεί αυτό, καλό θα ήταν να:
- Αφιερώσουμε χρόνο και να τους δώσουμε χώρο να μιλήσουν και να εκφράσουν όπως μπορούν τα συναισθήματά τους. Ξέρουμε από πριν ότι είναι δύσκολη δουλειά αυτό, καθώς έχουν έντονες μεταπτώσεις, αλλά δεν παρατάμε την προσπάθεια, παρά επιμένουμε στωικά και δείχνουμε κατανόηση.
- Τους κάνουμε συνεχώς ερωτήσεις για να μάθουμε πώς νιώθουν και τους δείχνουμε πως είμαστε εκεί, έτοιμοι να τους ακούσουμε.
- Όταν δείχνουν έντονη δυσφορία και όταν θυμώνουν και γίνονται δύσκολοι στην επικοινωνία, δεν τους εγκαταλείπουμε. Μένουμε δίπλα τους, σιωπηλοί και ήρεμοι. Αφήνουμε το κύμα του θυμού να περάσει και επιστρέφουμε στην προσπάθεια να επικοινωνήσουμε μαζί τους.
- Μιλάμε με τον ειδικό υγείας τους, παίρνουμε σημαντικές πληροφορίες για την φροντίδα που πρέπει να έχουν και παραμένουμε συνεχώς ενημερωμένοι για την κατάστασή τους.
- Τους ενθαρρύνουμε να μιλήσουν για τους φόβους και τις ανησυχίες τους και δεν τους ασκούμε κριτική, παρά μόνο προσπαθούμε να τους κάνουμε πιο καθαρά τα πράγματα μέσα στο μυαλό τους, στο οποίο είναι λογικό να υπάρχει σύγχυση.
- Βοηθάμε στην χαλάρωσή τους και τους παρακινούμε να κάνουν πράγματα που αγαπούν, όπως το να ακούσουν μουσική, να δουν μια ταινία, να γράψουν ή να ζωγραφίσουν.
- Δεν φοβόμαστε να τους αγγίξουμε. Τους κρατάμε το χέρι όταν δείχνουν ότι αυτό χρειάζονται, τους παίρνουμε αγκαλιά, τους χαϊδεύουμε την πλάτη και τα μαλλιά απαλά. Τους δείχνουμε ότι είμαστε εκεί, πάντα μαζί τους, γιατί αυτό θέλουμε και όχι γιατί έχουμε κάποια υποχρέωση να το κάνουμε.
- Τους αφήνουμε να κλάψουν χωρίς να τους δημιουργούμε ενοχές και χωρίς να προσπαθούμε να τους κάνουμε χαρούμενους. Το κλάμα απελευθερώνει και ανακουφίζει. Τους κρατάμε το χέρι και τους αφήνουμε να ξεσπάσουν τον πόνο τους.
- Ρωτάμε αν θέλουν να επικοινωνήσουν με κάποιους ανθρώπους, να δεχτούν επισκέψεις, να γράψουν κάποιες σκέψεις που θέλουν να μοιραστούν μαζί τους ή ακόμα να ηχογραφήσουν μηνύματα για εκείνους που αγαπούν.
- Βοηθάμε να νιώθουν όμορφα, φροντίζοντας το περιβάλλον τους. Ανοίγουμε τα παράθυρα και αφήνουμε το φυσικό φως να εισχωρήσει στο δωμάτιο, τοποθετούμε λουλούδια σε σημεία που μπορεί να τα βλέπουν, αλλάζουμε συχνά τα κλινοσκεπάσματα και φτιάχνουμε συνεχώς τα μαξιλάρια τους.
- Ζητάμε βοήθεια από ειδικούς, όπως ψυχοθεραπευτές και κοινωνικούς λειτουργούς. Ψυχολογική υποστήριξη χρειαζόμαστε και εμείς που φροντίζουμε και εκείνοι που ασθενούν. Είναι σημαντικό να μας καθοδηγούν σωστά ειδικοί και, επίσης, σημαντικό να διατηρούμε καλά την ψυχολογία μας για να μπορούμε να παρέχουμε στήριξη.
- Πολύτιμη βοήθεια μπορούν να μας δώσουν και οι φυσιοθεραπευτές, που θα μας μάθουν να χαλαρώνουμε το σώμα τους ασθενούς, να το γυμνάζουμε και να το διατηρούμε σε καλή κατάσταση.
- Χρησιμοποιούμε σωστά προϊόντα για την περιποίηση της επιδερμίδας τους και προσέχουμε να παραμένει το σώμα τους ενυδατωμένο. Οι ασθενείς που παραμένουν μεγάλο διάστημα κλινήρεις, πρέπει να έχουν ιδιαίτερη περιποίηση και εξειδικευμένη φροντίδα για να καταφέρει η επιδερμίδα τους να αντέξει και να μην δημιουργηθούν ερυθήματα ή φλεγμονές.
Η φροντίδα σε κάποιον που νοσεί είναι μια μεγάλη πρόκληση. Απαιτεί όλο τον εαυτό μας και θα μας εξαντλήσει με κάθε τρόπο. Για να τα καταφέρουμε πρέπει να έχουμε μεγάλα αποθέματα δύναμης, κουράγιου και αγάπης. Αν δεν συμβαίνει να είμαστε σε θέση να φροντίσουμε έναν ασθενή, δεν υπάρχει κανένας λόγος να νιώθουμε ενοχές. Καλύτερο θα ήταν να εξετάσουμε τι μας έχει προκαλέσει αυτή την αδυναμία και να μπούμε στη διαδικασία, πριν από όλα, να φροντίσουμε και να γιατρέψουμε τον εαυτό μας. Σε κάθε περίπτωση, οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους ασθενείς και να τους δείχνουμε τα συναισθήματά μας. Μερικές φορές αρκεί ένας λόγος, ένα φιλί ή μια αγκαλιά για να νιώσει κάποιος καλύτερα. Δε θα ζητήσει κανείς από εμάς να γίνουμε υπεράνθρωποι. Φτάνει να είμαστε άνθρωποι και να ξέρουμε να σκύβουμε πάνω από τον πόνο του άλλου.